Hollanda'da Kara Peter (Zwarte Piet) eğlenceli ama artık zamanı geçti

Hollanda'da her yıl Kasım ayının ortalarında Sinterklaas ile yardımcıları Zwarte Piet'lerin (Kara Peter'ler) geçidi olur. Sinterklaas, genellikle bir atın üzerinde olan kırmızı ağırlıklı giysileri ile beyaz birisidir. Onun çevresinde onun "yardımcıları" Kara Peter'ler olur. Bu Kara Peter'ler baştan aşağı karaya boyanmış kişilerdir. Çevrede koşuştururlar, Sinterklaas'a yardım ederler, çevredekilere küçük yuvarlak biskivüler dağıtırlar, soytarılık ederler.

Sinterklaas Noel Baba mı?

Tam değil. Sinterklaas bir çeşit Noel baba ama erken geleni. Eskiden Hollanda kültüründe yalnızca Sinterklaas varmiş ama daha sonra Amerika'dan ve öteki ülkelerden Noel baba da girmiş. Bu yüzden Noel baba'nın kendisi Sinterklaas'a ek olarak yılbaşına yakın geliyor. 

Birleşmiş Milletler Uyardı, Hollandalılar Çok Şaşırdı

BM Sinterklaas kutlamaları konusunda bir yakınmadan sonra konuyla ilgilenmeye başladı. Yakınma, azınlık haklarını korumakla yükümlü BM yetkililerine yapılmıştı. Yakınmada "Kara Peter'in geçmişteki köleliği anımsattığı" ve Hollanda toplumunda bugün yaşayan Afrika kökenli kişilerde "aşağılık duygusu yarattığı" idi.

Bunu üzerine BM Hollanda devletini uyardı. Hollanda'da yaşayan Afrikalı ve Asyalı kişilere toplumda eşit davranılması gerektiğini söyledi.

Hollandalılar bu suçlamaya çok hazırlıksız yakalandılar

BM'nin bu girişimi Hollanda'da büyük tepki yarattı. Genelde başka ülkeleri eleştirmeye alışkın olan Holandalılar bu "ırkçılık" ve "kölecilik" suçlaması karşısında çok hazırlıksız yakalandılar. Çarpıldılar.  En büyük gazeteler ana sayfalarında bu geleneği öven yazılar yerleştirdi. Bu yazılarda "bu geleneği çok sevdiğini" söyleyen Afrikalıların görsellerini kullandılar.

Hatta bir halkla ilişkiler (PR) kuruluşu facebook'ta bu geleneği savunan bir sayfa yarattı. Sayfa 2 milyon "beğeni" aldı. Hollandalılar bunun eski bir gelenekleri olduğunu ve korunması gerektiğini söulüyorlar. Ayrıca gelen tepkilerin suçu da toplumun yapısını değiştiren göçmenlere yükleniyor.

Ancak BM'in Hollanda yönetimine sunduğu raporda belirtildiği gibi "Bazen gelenekler de insan haklarını çiğneyebiliyor". Dolayısı ile "gelenek" kötü bir şeyi sürdürmek için yeterli gerekçe değil.

Hollanda ve Kölelik

Hollanda, Fransa, İngiltere ve Amerika ile birlikte kölelik alım satımını en çok yapan ülkelerden birisi. Tam bir "endüstriyel düzeyde" yapılan bu "alım satımda" Hollanda gemileri yüzyıllarca "altın üçgen"de mal taşıdılar. Bu üçgenin ilk ayağında, Hollanda gemileri Hollanda mallarını Afrika'ya götürürler, para kazanırlardı. Sonra oradan köleleri alırlar, Amerika'ya götürürlerdi. Son olarak da Amerika'dan aldıkları ürünleri Avrupa'ya taşırlardı. Bu üçgen, Hollanda'nın bugün bulunduğu zenginlik düzeyine büyük katkılar yaptı. Ayrıca Hollanda köleci ülkeler arasında köleliği en son kaldıran ülke oldu. Kölelik ancak 1855'de kaldırıldı. O da resmen. 1855'den sonra da köleliğin resmi olmadan sürdüğü söyleniyor.

Köleliğin Hollanda geçmişindeki önemine karşın, Hollandalıların kendilerini bu konuda çok suçlu hissettikleri söylenemez. Geçmişi bilmelerine karşın genel söylemleri "yapılan bir çok şeyden birisiydi", "geçmişte kaldı ben niye sorumlu olayım", "herkes yapıyordu" olarak özetlenebilir.

Örneğin Ermeni savlarını hiç düşünmeden destekleyen hatta kendi meclislerinde bu konuda karar bile çıkaran Hollanda, iş köleliğe gelinceçok sessiz. Ancak kısa bir süre önce "kölelik konusunda üzgünüz" gibisinden açıklama yapıldı. Tam özür dilenmemesinin nedeni, arkasından gelebilecek tazminat (para) istekleri.

Peki Şimdi Ne Olacak?

Şu ana dek konuşma dışında birşey olmadı. Bu yıl da Sinterklaas ile köleleri bütün büyük Hollanda kentlerinde geçitlerini yaptılar. Televizyon da canlı olarak verdi. Amsterdam'da sınırlı sayıda pasif göstericiler vardı.Polisin tepkisinden korkmuş olacaklar, tepkilerini Sinterklaas geçerken sırtlarını dönmek ve ağızlarına bant yapıştırmakla verdiler. 2 Yıl önce Hollanda'nın eski sömürgelerinden Surinam kökenli birisi üzerinde "Kara Peter Irkçılıktır" yazan tişört giydiği için polisce yaka paça tutuklanmıştı.

Ancak bu gösterilerin bu durumuyla sürmeyeceği kesin. En azında 5-10 yıl içinde birşeyler değişecek. Sinterklaas geçidinin tüüyle kalkması beklenmiyor. İki öneri var: 1- Kara Peter'ler kaldırılsın 2- Kara Peter'ler yalnız karaya değil, gölkuşağının bütün renklerine boyansın

Hollanda ve Göçmenler

17 Milyon kişinin yaşadığı Hollanda'da bunun 3.5 milyonu göçmen kökenli. Hollanda devleti göçmenleri "Batı kökenli" ve allochtoon ("az gelişmiş ülkelerden gelen doğulular") olarak ikiye ayırıyor. Ayırımcılık burada da bitmiyor. İşin ilginci, Hollanda'da doğmuş olsanız bile, eğer ana ya da babanızdan birisi Hollanda dışında doğmuşsanız, hala siz göçmensiniz...